رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اعلام کرد نخستین تیم بازرسان این نهاد پس از ماه‌ها وقفه به ایران بازگشته است. هم‌زمان گزارش‌هایی از تهدید امنیتی علیه او و مذاکرات بی‌نتیجه جمهوری اسلامی و سه کشور اروپایی در ژنو درباره مکانیسم ماشه منتشر شده است.
رافائل گروسی سه‌شنبه چهارم شهریور در مصاحبه با فاکس نیوز گفت بازگشت بازرسان به ایران پس از حملات هوایی آمریکا که موجب خروج آنها شد، اکنون در دست بررسی است.
او افزود: «وقتی حملات آغاز شد، روشن بود که دیگر امکان بازرسی وجود ندارد. شرایط، شرایط جنگی بود. بنابراین ما کشور را ترک کردیم و از آن زمان تاکنون در حال گفت‌وگو با ایران برای بازگشت بوده‌ایم.»
گروسی گفت که ایران به‌عنوان عضو معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای موظف به پذیرش بازرسی‌هاست و بدون حضور بازرسان «هیچ مذاکره جدی شکل نخواهد گرفت».
در همین حال وال‌استریت ژورنال، سه‌شنبه چهارم شهریور گزارش داد که گروسی اخیراً پس از دریافت تهدید مشخص از سوی جمهوری اسلامی تحت حفاظت ۲۴ ساعته نیروهای ویژه اتریش قرار گرفته است.
به‌نوشته این روزنامه، واحد ویژه نیروهای امنیتی اتریش موسوم به «کبرا» مامور حفاظت دائمی از مدیرکل آژانس شده و زندگی عادی او تغییر کرده است. مقامات جمهوری اسلامی پس از جنگ ۱۲ روزه، گروسی را تهدید کردند.
فاکس نیوز همچنین گزارش داد گروسی در سفر به واشینگتن با استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ترامپ، دیدار کرده و طرف آمریکایی خواهان ارزیابی شرایط برای احتمال ازسرگیری مذاکرات دوجانبه پیش از حملات بوده است.
او درباره رویکرد کلی کاخ سفید گفت: «دولت ترامپ به‌طور کلی از هر نوع مذاکره با ایران عقب‌نشینی کرده، در حالی‌که اروپاییها با تمام قوا پیش می‌روند. بازسازی این گفت‌وگو بسیار پیچیده است، اما غیرممکن نیست.»
در همین حال، آخرین دور مذاکرات هسته‌ای میان ایران و سه کشور اروپایی در ژنو بدون نتیجه مشخص پایان یافت. نورنیوز، رسانه نزدیک به شورای عالی امنیت ملی، نوشت ریاست هیئت جمهوری اسلامی را مجید تخت‌روانچی و کاظم غریب‌آبادی بر عهده داشتند و محور گفت‌وگوها تهدید اروپا به فعال‌سازی مکانیسم ماشه و تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ بود.
لارنس نورمن، خبرنگار وال‌استریت ژورنال، گزارش داد وعده‌های ایران «فاقد جزئیات کافی» بوده و یک منبع اروپایی نیز به الحدث گفت: «زمان اتخاذ تصمیم‌های راهبردی علیه ایران فرا رسیده است.»
به گزارش رویترز، اروپاییها شرط کرده‌اند ازسرگیری بازرسی‌های آژانس، ارائه گزارش دقیق درباره ذخایر اورانیوم غنی‌شده و ورود به روند دیپلماتیک با آمریکا باید محقق شود.
جمهوری اسلامی اما تاکنون گفتوگوی مستقیم با واشینگتن را رد کرده است. در همین ارتباط، ایراناینترنشنال پیشنویس قطعنامه پیشنهادی روسیه را مشاهده کرده که خواستار تمدید شش ماهه قطعنامه ۲۲۳۱ است؛ طرحی که بهگفته ریچارد نفیو، مقام پیشین وزارت امور خارجه آمریکا، میتواند دسترسی به مکانیسم ماشه را «به‌طور موقت مسدود کند». او هشدار داد این اقدام به ایران «چند ماه وقت برای پیشبرد برنامهای میدهد که نباید».
در این میان، عباس عراقچی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی به الشرق الاوسط گفت تهران به شرط ارائه تضمینهای امنیتی آماده مذاکره با آمریکا است.
او تاکید کرد آنچه آمریکا در حملات نظامی به دست نیاورد، در میز مذاکره هم به دست نخواهد آورد.
او همچنین گفت مذاکرات با اروپاییها و آژانس ادامه دارد و تهران همچنان به «راه حل دیپلماتیک» متعهد است.
با این حال، علی خامنهای بار دیگر مخالفت خود را با هرگونه مذاکره «زیر فشار» اعلام کرده و گفته است آمریکا ذاتاً دشمن است و مذاکره این واقعیت را تغییر نمیدهد. او یکشنبه دوم شهریور هشدار داد کسانی که مدافع گفتوگوی مستقیم با واشینگتن هستند ماهیت «حل نشدنی» این دشمنی را نادیده میگیرند.
گروسی در پایان مصاحبه خود با فاکس نیوز تاکید کرد نقش آژانس در هر توافقی حیاتی است و بدون بازرسیها هیچ روندی پایدار نخواهد بود.
او گفت: «اروپاییها میخواهند ببینند آیا ایران همکاری میکند، بازرسیها را میپذیرد و نشانهای از بازگشت به شرایط عادی وجود دارد یا نه.»
این در حالی است که تهدیدهای جمهوری اسلامی علیه مدیرکل آژانس و مذاکرات بی‌نتیجه ژنو، چشمانداز هرگونه توافق را بیش از پیش مبهم کرده است.
