سعید مدنی، جامعه‌شناس محبوس در زندان دماوند، در نامه‌ای از سیاست هسته‌ای جمهوری اسلامی انتقاد کرد و گفت پروژه حدودا ۳۰ ساله غنی‌سازی اورانیوم در خاک ایران «اساسا موضوعیت نداشته و ندارد».
این نامه با عنوان «خشت کج غنی‌سازی و مساله ایران فردا» یک‌شنبه دوم شهریور در کانال تلگرامی «تحکیم ملت» منتشر شد.
مدنی در این نامه نوشت: «غنی‌سازی اورانیوم پیش از ساخت نیروگاه اتمی، ظاهرا شیپور زدن از دهانه گشاد است؛ بنابراین مثل معروف "چاه را نکنده، منار را دزدیده‌اند" است.»
او افزود: «اگرچه هیچ گزارش رسمی از هزینه‌های پروژه غنی‌سازی ایران از گذشته تا امروز منتشر نشده و به‌سختی می‌توان در این مورد اظهار نظر کرد، اما برخی برآورد‌ها هزینه پروژه غنی‌سازی ایران را از گذشته تا امروز با دست کم معادل یک سال فروش نفت و بیشتر برآورد کرده‌اند.»
جمهوری اسلامی تاکنون از ارائه برآوردی دقیق و شفاف درباره هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم برنامه هسته‌ای خود خودداری کرده است؛ با این حال، مقام‌های حکومتی گاه به بیان ارقامی در این زمینه پرداخته‌اند.
به‌عنوان نمونه، محمدجواد ظریف، وزیر وقت امور خارجه جمهوری اسلامی، در سال ۱۳۹۹ گفت تنها تا آن مقطع، تحریم‌های ناشی از برنامه هسته‌ای حدود یک تریلیون دلار هزینه بر کشور تحمیل کرده است.
اصرار جمهوری اسلامی بر غنی‌سازی اورانیوم در خاک ایران، مذاکرات هسته‌ای تهران و واشینگتن را به بن‌بست کشانید و آمریکا و اسرائیل در جریان جنگ ۱۲ روزه، سایت‌های هسته‌ای، از جمله تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم ایران، را بمباران کردند.
مدنی در ادامه نامه خود نوشت: «با هیچ فهمی از توسعه نمی‌توان جایگاه روشنی برای پروژه غنی‌سازی تعریف کرد. گویی مسئولان و تصمیم‌گیرندگان پروژه اساسا یا درکی از توسعه نداشته‌اند یا الزامی به برقراری پیوند بین این پروژه عظیم و برنامه توسعه نمی‌دیده‌اند.»
او تاکید کرد: «این حق ملت ایران بوده و است تا علل و توجیهات چنین سرمایه‌گذاری عظیمی از منابع ملی را بدانند، به‌ویژه آنکه این پروژه نه‌تنها نفعی عاید ملت نکرده، بلکه روز به روز زیان حاصل از آن انباشته شده است.»
در سال‌های اخیر، تحریم‌های اقتصادی مرتبط با برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی تاثیری فزاینده بر اقتصاد ایران گذاشته و آن را در مقایسه با دوره‌های پیشین به سطحی بی‌سابقه از ضعف و بحران رسانده است.
مدنی: با ذخایر اورانیوم غنی‌شده می‌توان از فقر کاست؟
مدنی در نامه خود این پرسش را مطرح کرده که «آیا با ده‌ها برابر افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده می‌توان منابعی برای قدری کاهش فقر نزدیک به نیمی از جمعیت کشور فراهم کرد؟ آیا به اتکای این ذخایر می‌توان یک درصد از تورم ۴۰ درصدی را کاست؟»
این جامعه‌شناس به تبلیغات رسمی جمهوری اسلامی که دلیل غنی‌سازی را «ساخت رادیوداروها و بهرهبرداری از انرژی اتمی در اصلاح نباتات» عنوان میکند، پرداخت و افزود: «سوال مهم آن است که آیا بدون هزینه کرد کلان میلیاردی پروژه غنی‌سازی و حجم عظیم خسارات ناشی از پروژه امکان دستیابی به چنین محصولاتی نبود؟»
در روزهای اخیر گمانهزنیها درباره سرنوشت برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی، به‌ویژه ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران، بالا گرفته است.
روزنامه تلگراف دوم شهریور گزارش داد بخشی از حاکمیت جمهوری اسلامی با هدایت علی لاریجانی، دبیر جدید شورای عالی امنیت ملی، آماده است به شکل چشمگیری سطح غنی‌سازی اورانیوم خود را کاهش دهد تا مانع از بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل شود.
این نشریه بریتانیایی به نقل از مقام‌های جمهوری اسلامی نوشت تهران مایل است برای جلوگیری از حملات بیشتر اسرائیل و آمریکا و ممانعت از فعالسازی مکانیسم ماشه، از موضع سختگیرانه خود عقبنشینی کند.
پیشتر مدنی و شمار دیگری از چهرههای سرشناس مدنی و حقوق بشری با انتشار بیانیهای با عنوان «ما نگران سرنوشت ایرانیم» هشدار دادند کشور در بحرانیترین دوره تاریخ معاصر قرار گرفته است.
آنها در این بیانیه، تنها راه نجات ایران را بازگرداندن حق تعیین سرنوشت به مردم از مسیر رفراندوم آزاد با نظارت نهادهای بینالمللی دانستند.
