یافته‌های یک نظرسنجی موسسه گمان در خرداد ۱۴۰۳ که تازه منتشر شده، تصویر روشنی از شکاف عمیق جامعه ایران با نظام حاکم ترسیم می‌کند و نشان می‌دهد اکثریت قاطع ایرانیان با ادامه جمهوری اسلامی مخالف‌اند و خواهان تغییرات اساسی در ساختار سیاسی کشور هستند.
بر اساس یافته‌های نظرسنجی موسسه گمان، ۷۰ درصد شرکت‌کنندگان اعلام کرده‌اند با ادامه جمهوری اسلامی مخالف‌اند. اوج این مخالفت در جریان خیزش «زن، زندگی، آزادی» به سطح ۸۱ درصد رسید. در مقابل، تنها حدود ۲۰ درصد جامعه همچنان از جمهوری اسلامی حمایت می‌کنند و به بقای آن رای مثبت می‌دهند.
مخالفت گسترده با جمهوری اسلامی
از نظر گرایش‌های سیاسی، حدود ۴۰ درصد جامعه گرایش اصلی خود را «براندازی جمهوری اسلامی» عنوان کرده‌اند؛ این گروه بیشتر در میان جوانان و تحصیل‌کردگان شهری دیده می‌شود.
در مقابل، بر اساس نتایج این نظرسنجی در خرداد ۱۴۰۳، تنها ۱۱ درصد از حفظ «ارزش‌ها و اصول انقلاب» حمایت کرده‌اند؛ رقمی که نسبت به سال ۱۴۰۰ (۱۸ درصد) کاهش یافته است. یافته‌ها نشان می‌دهد مخالفت با نظام در میان زنان و جوانان به شکل بارزتری دیده می‌شود.
در بخش مربوط به شیوه اداره کشور، نزدیک به ۸۹ درصد از پاسخ‌دهندگان تاکید کرده‌اند که خواهان نظامی دموکراتیک هستند.
نکته قابل‌توجه در این نظرسنجی این است که ۴۳ درصد از پاسخ‌دهندگان معتقدند که یک رهبر اقتدارگرا نیز می‌تواند کشور را اداره کند، هرچند اکثریت همچنان دموکراسی را ترجیح می‌دهند.
یافته‌های این نظرسنجی درباره نظام‌های مطلوب سیاسی مردم ایران نشان می‌دهد پاسخ‌دهندگان به‌طور گسترده به دنبال جایگزین برای جمهوری اسلامی هستند. بر این اساس تنها ۲۰ درصد از جامعه آماری این نظرسنجی همچنان از این نظام دفاع می‌کنند.
در مقابل، نزدیک به ۲۶ درصد جمهوری سکولار، ۲۱ درصد پادشاهی و ۱۵ درصد فدرالیسم را ترجیح دادهاند. در مناطقی مانند کُردستان، سیستان و بلوچستان و آذربایجان غربی گرایش به فدرالیسم بالاتر از میانگین کشوری گزارش شده است.
اولویتهای ایدئولوژیک
از منظر گرایش‌های ایدئولوژیک و حزبی، نتایج این نظرسنجی که سال ۱۴۰۳ انجام شده نشان می‌دهد اولویتهای اصلی جامعه آزادیهای فردی و حقوق بشر (۳۷ درصد)، عدالت اجتماعی و حمایت از حقوق کارگران (۳۳ درصد) و غرور ملی و ایرانگرایی ایرانی (۲۶ درصد) است.
در مقابل، گرایش‌های سنتی و مذهبی در پایینترین سطح قرار دارند و تنها ۵ درصد از مردم آنها را در اولویت دانستهاند. این دادهها نشان می‌دهد اکثریت جامعه، بهویژه جوانان و تحصیل‌کردگان، ارزشهای مدرنتری همچون حقوق بشر، آزادیهای فردی و محیط زیست را در مرکز توجه قرار دادهاند.
چهرههای محبوب سیاسی
در بخش مربوط به چهرههای سیاسی نیز، رضا پهلوی با ۳۱ درصد حمایت در میان مخالفان حکومت، محبوبترین چهره سیاسی محسوب می‌شود. او بالاترین میزان حمایت را در استانهای شمالی مانند گیلان و مازندران دارد. پس از او، توماج صالحی (۶ درصد) و نرگس محمدی (۵ درصد) در میان چهرههای مخالف جمهوری اسلامی بیشترین محبوبیت را کسب کرده‌اند.
در مقابل، در میان هواداران جمهوری اسلامی، چهرههایی چون محمود احمدینژاد (۹ درصد) و علی خامنهای (۹ درصد) بیشترین حمایت را داشتهاند.
در مجموع، یافته‌های نظرسنجی خرداد ۱۴۰۳ تصویری قابل‌توجه از وضعیت سیاسی ایران ارائه می‌دهد: جامعه به‌طور گستردهای مخالف جمهوری اسلامی است و گرایش اصلی آن به سوی نظام‌های دموکراتیک و سکولار است.
