روزنامه هم‌میهن در گزارشی نوشت بر اساس بعضی تحقیقات، ۸۲.۸ درصد زنان باردار در ایران، در دوران بارداری حداقل یکی از انواع خشونت‌های جسمی، روانی و مالی را تجربه کرده‌اند. طبق این گزارش در کمترین تخمین‌ها ۵۲ درصد زنان باردار یعنی دست‌کم یک زن از هر دو زن مورد خشونت قرار گرفته‌اند.
هم‌میهن در گزارش خود نوشت بر اساس این پژوهش‌ها شایع‌ترین شکل خشونت در دوران بارداری، خشونت روانی و در مرتبه بعدی، خشونت جنسی، اقتصادی و جسمی است.
طبق این گزارش، بسیاری از این رفتارها، مانند وادار کردن زن به رابطه جنسی، نه تنها به‌عنوان خشونت شناخته نمی‌شوند بلکه در فضای خانواده، به دلیل انتظار برای تولد فرزند، نادیده گرفته می‌شوند یا پنهان می‌مانند.
روایت‌هایی از بارداری در سایه خشونت
در گزارش روزنامه هم‌میهن، پزشکان، فعالان اجتماعی و زنانی که تجربه خشونت داشته‌اند، از وضعیت زنان باردار در ایران گفته‌اند.
مسعود هاشمی، پزشک جوانی که در یک درمانگاه خصوصی کار می‌کند، در حساب ایکس خود از زنی باردار نوشت که همسرش با لگد به شکمش زده و او را غرق در خون به درمانگاه برده.
به گفته او، خشونت علیه زنان باردار آن‌قدر پرتکرار است که نمی‌توان گفت «قبح فرهنگی» مانع آن شده است.
به نوشته هم‌میهن، زنان دیگری همچون ندا و پدیده نیز روایت‌هایی مشابه دارند: «ندا از کتک‌خوردن‌های مکرر در دوران بارداری و هل داده شدن از پله‌ها می‌گوید. پدیده هم با این‌که شاغل و دارای تحصیلات عالی بوده است، از خشونت اقتصادی در دوران بارداری‌اش سخن می‌گوید. از این‌که همسرش حتی پول خوراکش را نمی‌داده و او را مجبور می‌کرده سریع‌تر به سر کار برگردد.»
خشونت‌های پنهان، عادی‌سازی‌شده و بدون مداخله
زینب حسینی، رزیدنت تخصص زنان و زایمان در تهران، تاکید کرد که در سه سال اخیر ده‌ها زن باردار خشونت‌دیده را دیده است: «نه فقط کتک‌خورده، بلکه زنانی که حتی از حداقل احترام و حمایت روانی هم محروم بوده‌اند.»
او گفت حتی مردان تحصیل‌کرده گاهی خشونت روانی را عادی جلوه می‌دهند و تاکید کرد که بسیاری از زنان، به‌خاطر جنسیت جنین هم مورد خشونت واقع می‌شوند.
این پزشک از نبود دستورالعمل مشخص برای مواجهه با چنین زنان خشونت‌دیده‌ای گفت. از این‌که کمک‌های او محدود به توصیه‌های شفاهی، نامه‌نویسی یا ارجاع به مشاور است و نه اقدام عملی یا حمایت حقوقی.
او از فشارهایی از جمله درخواست برای روابط جنسی حتی در صورت داشتن منع پزشکی گفت.
پزشکان: مسئولیت قانونی نداریم
پزشکان میگویند در غیاب هرگونه دستورالعمل قانونی، مداخله در پروندههای خشونت خانگی میتواند برای آنها پیامدهای حرفهای و شخصی بهدنبال داشته باشد.
هاشمی در این خصوص گفت: «تجربهام نشان داده در این مواقع مردها بسیار تهاجمیاند. کسی که به شکم زن باردارش لگد میزند، با من چه خواهد کرد؟»
او تاکید کرد در ایران بر خلاف بعضی کشورها که پلیس با گزارش پزشک بهسرعت وارد عمل میشود، هیچ قانونی برای حمایت از پزشک در مواجهه با چنین خشونتهایی وجود ندارد.
اعظمالسادات موسوی، رییس سابق انجمن متخصصان زنان و زایمان نیز تایید کرد که دستورالعملی برای برخورد با خشونت علیه زنان باردار وجود ندارد و اگر پزشکی اقدامی بکند، «تنها از سر وجدان شخصی» است.
او اضافه کرد در زمانهای که تاکید زیادی بر ازدیاد جمعیت میشود و افزایش تعداد بچهها اهمیت پیدا کرده، دست‌کم برای سلامت روانی و جسمی جنین هم که شده، باید قوانین حمایتی از زنان باردار در نظر گرفته شود.
زن باردار، هدف آسیبپذیرتر خشونت
هم‌میهن در بخش دیگری از گزارش خود با استناد به نتایج پژوهش‌ها نوشت میان سابقه خشونت در خانواده و اعمال خشونت نسبت به زنان باردار، ارتباط معناداری وجود دارد و بیشتر از ۶۰ درصد زنانی که در دوران بارداری مورد خشونت قرار گرفته‌اند قبلا سابقه مشاهده خشونت را داشته‌اند.
زهرا افتخارزاده، بنیانگذار «خانه امن آتنا»، در گفتوگو با هم‌میهن با اشاره به این‌که ۶۵ تا ۷۰ درصد زنان خشونت‌دیده، تجربه خشونت را در دوران بارداری داشته‌اند، گفت: «این خشونتها گاه بیپرواترین شکل خشونت خانگی است.»
او تاکید کرد زن باردار بهدلیل محدودیتهای جسمی و روانی و نیاز به حمایت، بیشتر از همیشه در موضع ضعف قرار دارد و مردان از این موقعیت سوءاستفاده میکنند.
گزارش هم‌میهن بار دیگر توجه را به نبود حمایتهای قانونی از یکی از آسیبپذیرترین گروههای اجتماعی جلب می‌کند.
روایت پزشکان، فعالان اجتماعی و خود زنان، همگی از چرخهای خبر می‌دهند که خشونت را عادیسازی، سکوت را تحمیل و بیپناهی را تثبیت می‌کند.
در حالی که سیاستگذاران جمهوری اسلامی بر فرزندآوری بیشتر پافشاری میکنند، سکوت در برابر خشونت علیه زنان باردار نشان میدهد در ایران حمایت از مادران همچنان اولویتی ندارد.
